De ene rivierkreeft is de andere niet. Zelfs bij vertegenwoordigers van hetzelfde geslacht (genus) kunnen grote verschillen worden waargenomen in uiterlijk, levenswijze en gedrag.
Rivierkreeften zijn steeds gebonden aan water, maar hun voorkeur voor een bepaald habitat kan sterk uiteenlopen. Zo zijn bepaalde rivierkreeften van het genus Cambarus bekend vanwege hun semi-terrestrische levenswijze. Deze Amerikaanse kreeften worden door de lokale bevolking "mudbugs" genoemd hetgeen letterlijk modderbeestje wil zeggen. Ze graven diepe holen in de grond met aan het uiteinde een waterreservoir, soms op grote afstand van open water. Het is dan ook niet ongewoon om in die streken kreeftenhopen te vinden in het gazon in plaats van molshopen.
De scharen van deze kreeften vertonen specifieke aanpassingen en hebben een vorm die hen geschikt maakt om in de aarde te graven.
Rivierkreeften hebben tal van aanpassingen ondergaan om hen optimaal te wapenen voor overleving. Door de grote diversiteit binnen de rivierkreeften en de vele specifieke aanpassingen is het moeilijk om te veralgemenen. Elke soort moet als een aparte entiteit worden bekeken, en ook in de geest van Natuurbeheer en bescherming moeten deze factoren in acht worden genomen.
Ondanks de bijzondere biodiversiteit in bijvoorbeeld Noord-Amerika, waar bij wijze van spreken elk zijriviertje van een grotere stroom zijn eigen endemische soort rivierkreeft heeft, gaat het wereldwijd niet erg goed met de rivierkreeften.
Ondanks het grote aantal aan soorten hebben de meeste rivierkreeften daar een heel beperkt verspreidingsgebied wat hen heel kwetsbaar maakt voor invloeden van buitenaf, en in het bijzonder die van de mens. Meer dan de helft van alle Amerikaanse soorten zou in een min of meer sterke mate bedreigd zijn.
In Europa is de situatie anders want hier hebben we slechts enkele soorten. Ze hebben wel het voordeel om een heel groot verspreidingsgebied te hebben waardoor de soorten op zich niet bedreigd zijn, ondanks dat de individuele populaties het heel slecht doen en bijna zonder uitzonderingen achteruit gaan.
De introductie van enkele zeer invasieve uitheemse soorten draagt hier in een sterke mate toe bij.
Echter, rivierkreeften zijn zeker geen kwaadaardige organismen. Het is enkel wanneer ze buiten hun natuurlijk milieu worden geplaatst dat sommige soorten (niet meer dan een tiental wereldwijd) echt voor problemen gaan zorgen.
In de natuur zijn rivierkreeften belangrijke levensvormen die een positieve invloed hebben op de ecosystemen waar ze thuishoren. Ze zijn uitstekende afvalopruimers, zijn een prooi van eerste keus voor vele roofdieren en door hun activiteiten houden ze de ecosystemen gezond en stabiel.
In het kader van beheer en behoud moet deze boodschap dan ook steeds blijven bestaan. Het is enkel wanneer organismen terechtkomen in een milieu dat niet het hunne is dat het evenwicht in de natuur verstoord wordt. In hun eigen ecosysteem zijn zelfs de soorten die hier als invasief en bedreigend worden geacht een waardevolle ecologische component.